Bí ẩn sự hình thành con người

(BiBi) Nhờ sự phối hợp các kỹ thuật ghi hình y khoa mạnh nhất - máy quét và chụp cộng hưởng từ - với các công nghệ thông tin hiện đại, bác sĩ X quang Alexander Tsiaras đã ghi hình 3 chiều đối với điều quyến rũ bí ẩn nhất của sự sống: đó là sự hình thành em bé, từ lúc thụ thai đến chào đời.


"Những vi động vật... như hạt đậu nhỏ xíu có cái đuôi dài!" Nhà khoa học Artonie Van Leeuwenhoek không tin vào mắt mình trước những gì mà ông coi như là những người nam và nữ co quắp lại và bị nhốt kín trong những cái bao trong mờ. Đó là năm 1677. Không một cặp mắt thường nào có thể nhìn thấy được điều đó trước ông. Kính hiển vi mới được phát minh và ông là nhà khoa học đầu tiên sử dụng nó để quan sát tinh dịch một bệnh nhân. "Các vi động vật này quá nhỏ bé - ông ngạc nhiên - đến mức một triệu con trong số chúng đặt nối tiếp nhau cũng không đạt được kích cỡ của một hạt cát to..." Thế là cuộc hành trình đến với thế giới vô cùng nhỏ bắt đầu, để tìm hiểu nguồn gốc của cuộc sống.

Đàn ông gieo hạt, phụ nữ chỉ là mùn đất

Khám phá trên cũng có những giới hạn và làm nảy sinh những lầm lẫn khác vào thời điểm đó. Tại sao bấy nhiêu tinh trùng chỉ để sinh ra một con người duy nhất? Tại sao những tinh trùng còn lại đều bị chết? Người ta từng tin rằng "đàn ông gieo hạt, phụ nữ chỉ là đất mùn!" Lý thuyết này có tuổi thọ đến 150 năm, cho đến khi người ta khám phá ra các tế bào sinh dục nữ.

Ở tít hàng đầu của hành vi tình yêu, noãn - tròn như hòn đất, bọt nước, hành tinh, địa cầu thu nhỏ, hình cầu như dạng đầu tiên của vũ trụ và chờ đợi được hoạt động. Các sự vận động lớn lao của sự thụ tinh được khởi động. 300 triệu tinh trùng bắt đầu "giáp lá cà" noãn. Chúng có cùng một thứ vũ khí: cái đầu dẹt được bao bọc bởi các enzyme dành để tiêu hóa đám mây tích bao quanh noãn và một cái đuôi cơ động như một cây roi cho phép chúng tiến về phía trước. Chỉ có 3 triệu con trong số chúng thâm nhập tử cung. Quãng đường phải băng qua để đến được đây là 20 cm. Tốc độ tiến tới 1 cm/phút. Một số tinh trùng lội ngược lên vòi tử cung không đẻ ra noãn và tự chết đi. Kẻ chiến thắng nằm trong số nửa kia. Vài trăm tinh trùng đạt đến mục tiêu, nhưng chỉ 1 con duy nhất được hưởng vinh quang chiến thắng. Noãn đã sẵn sàng. Trong khoảnh khắc, các tinh trùng khác bị tống khứ đi. Chúng sẽ lang thang quanh noãn vài ngày nữa, như những linh hồn đau khổ còn chưa được chào đời và cuối cùng chết, vỡ mộng... Nhưng với kẻ chiến thắng, một cuộc phiêu lưu mới mẻ bắt đầu, mệt mỏi, tốn sức.

Đầu thế kỷ qua, một nhà động vật học Mỹ, Edwin Brewster đã thán phục kinh ngạc khi nhìn thấy, qua kính hiển vi, cách thức "một tế bào tròn trịa đột ngột méo mó, dài ra, trở mình và tự sinh ra thành các tế bào sống hoàn thiện". Ông giải thích: "Như thế nghĩa là con người không được xây dựng nên như một căn nhà bằng gỗ hay bê tông, mà như một căn nhà bằng gạch... Chúng ta sẽ tăng trưởng khi những viên gạch sống bé nhỏ này tự phân chia thành những nửa viên gạch, để rồi sau đó đến lượt chúng to lên thành viên gạch hoàn toàn..."

Từ một viên gạch duy nhất

Ngày nay, trong tác phẩm Bí ẩn về cuộc sống, từ thụ thai đến chào đời của Alexander Tsiaras, nhà văn khoa học Barry Werth đã dùng lại sự ẩn dụ về căn nhà để viết phần bình luận: "Hãy tưởng tượng bạn là tòa nhà chọc trời, được xây dựng trong 9 tháng từ một viên gạch duy nhất. Khi viên gạch nảy mầm tự phân chia, nó sẽ sản xuất ra đủ mọi loại vật liệu cần thiết khác cho việc xây dựng và hoạt động của cái tháp khổng lồ này... Viên gạch đầu tiên và những hậu duệ của nó biết đích xác số lượng bao nhiêu cho mỗi thành phần, phải gửi gạch đến đâu, phải ghép khi nào và như thế nào...". Như thế mỗi bộ phận, từ tế bào duy nhất, tự phân hóa và tìm thấy vị trí của chúng, hoạt động chính xác của chúng.

Sự hợp nhất đầu tiên sẽ kéo dài trong 12 giờ. Trong suốt quy trình đó, 23 nhiễm sắc thể của mẹ kết hợp 23 nhiễm sắc thể của cha. Mã được khắc trong tế bào người mẹ: sự tăng sinh có thể bắt đầu. Sự phân chia thành hai của các nhiễm sắc thể với hàng nghìn gene của chúng. Các bản sao phù hợp hãy còn dính lẫn nhau. Đôi khi, chúng tách ra, từ đó cho ra đời những đứa trẻ song sinh. Sau khi thụ thai được hai ngày, bắt đầu sự phân chia mới: 4 tế bào trở thành 8 (chính vào giai đoạn này, người ta thường cấy các noãn đã thụ tinh trong ống nghiệm vào tử cung...) sau đó là 16, rồi 32 vào cuối ngày thứ 3. Trong khoảng thời gian ngày thứ 9 và 12, trứng chỉ đo được 1/10 mm. Khi cơn lốc dồn dập các tế bào tăng mạnh lên, kích cỡ của nó cũng tăng gấp đôi ở mỗi lần phân chia: 0,2 mm vào tuần thứ hai, ở đó các sự gấp và sự quấn liên tục nhau được tiến hành với tốc độ cao, kéo giãn trứng nguyên thủy này ra để biến nó thành một phôi. Đến ba tuần, nó to được gần 2 mm, có hình dáng phác thảo với một cái đầu có vị trí đôi mắt và đôi tai, một cột sống và một trái tim đang đập. Trong suốt thời gian thần kỳ này, người vợ còn chưa nhận được gì cả. Nhưng mối liên hệ mẹ - con đã bắt đầu. Sự nôn oẹ bắt đầu khoảng ngày thứ 25: một cơn sóng những sự rung động thầm kín trao đổi giữa mẹ và con. Chúng chỉ ngừng khi nào đứa trẻ chào đời. Sự ồn ào bên ngoài, giọng nói, âm nhạc hay các trạng thái dìu dịu, thanh thản, stress hay sự cáu gắt, tất cả đều tác động như bấy nhiêu thông điệp lên tiềm thức bào thai.

Một sinh linh bé nhỏ chào đời

Trong khoảng 6-7 tuần, những chỗ phồng lên nho nhỏ bắt đầu xuất hiện hai bên sườn phôi thai, được kéo dài thành các chồi để sau nảy sinh ra các chi. Các chồi nhú lên khắp nơi trên cây mùa xuân: cho cái miệng nguyên sơ và hai hàm tương lai, cho cái mũi, đôi mắt, lưỡi, hàm răng... Đến 25 ngày, chúng ta sẽ thấy một tác phẩm của Picasso, đến 32 ngày là một E.T. - một sinh vật đến từ không gian với cái đầu to bằng nửa thân mình; đến 42 ngày, con quỷ Ireland và cái đuôi dài tua tủa các đốt sống như một con rồng. Sau đó đến con mắt, dây thần kinh thị giác và mí mắt, bao tử, gan, tuyến tụy, cột sống, hai quả thận, các cơ. Sang tuần thứ 9, với các nếp gấp nơi khuỷu tay trên cánh tay bây giờ được kéo dài ra, các ngón chân và hai bàn tay, chân...

Trong "nhà máy" phi thường này, mọi cơ quan chủ yếu của cơ thể được tạo ra bằng sự nhiệt tình và không có thời gian chết - kênh chuyển động không bao giờ dừng lại. Trừ phi... Bộ não làm nên những điều phi thường với một sự tăng sinh các tế bào thần kinh (neuron) mới, với nhịp độ kinh khủng 100.000 neuron/giờ! Bất ngờ, đến 8 tuần, cơn lốc ngưng lại cũng nhanh như lúc bắt đầu: cái đầu dựng lên, đôi mắt mở to, hai tay và chân đã hoàn thành, ngón cái và ngón trỏ đối diện nhau, trái tim được ngăn thành 2 tâm thất và đập 80 mạch/phút: phôi đã hoàn thành. Từ bây giờ nó được gọi là thai nhi.

Ngoài ra, thai cũng có tư thế riêng và cái vẻ giống con ếch với con mắt nằm ở hai bên. Nhưng sau đó hai mắt này sẽ từ từ xích lại gần nhau về phía trước cái đầu và nhanh chóng đem lại cho chúng dáng vẻ giống con người hơn. Và đôi môi hình thành. Đến 56 ngày, tất cả các cơ quan khác biệt với nhau. Lúc này, con người nhỏ bé xoay đầu, động đậy cánh tay và chân. Được 12 tuần, thai đạt đến tuổi mà phái tính bắt đầu xuất hiện. Tuổi mà, theo các nhà phôi học, "thai bắt đầu tỏ rõ các thay đổi cá nhân, chắc chắn dựa trên những hành vi kế thừa từ cha mẹ". Tuổi mà thai bắt đầu mút ngón tay cái. Đây cũng là giai đoạn thai dễ chết trong tử cung dưới một cú sốc nào đó.

Khi mối nguy hiểm không còn, đứa bé lớn lên nhanh chóng: 20 cm với 250 gram vào tháng thứ 5. Và trái tim của nó đẩy 144 lít máu/ngày xuyên suốt cơ thể, đập như tim lực sĩ. Hơn nữa người ta có thể nghe được nó qua bụng mẹ. Đứa bé ngủ và mút ngón tay cái. Nó tư duy. Đôi mắt nhắm.

Tháng thứ 8 là tháng của giấc mơ. Tháng thứ 9, cuối cùng, là tháng đứa bé biết "đi" vệ sinh. Một làn Da hồng hào bắt đầu được vuốt thẳng ra, hình thành những móng tay - chân xinh xắn, lông mày, lông mi và tóc. Đã đến thời gian nó chuẩn bị chào đời. Lúc đó nó chầm chậm bơi xoay người lại. Con đường đi qua đã mở, khung chậu người mẹ lật đảo (một sự hoàn thiện mà bộ xương đàn ông không có khả năng). Đến một ngày nó nghe và cảm nhận một lực tống nó ra ngoài qua một "khung cửa hẹp". Phần sọ trước rồi đến cái đầu... Một con người bé nhỏ vừa chào đời.

(Theo Nature)

http://bibi.vn/index.php?task=showDetail&content_id=397&cat_code=BANTIN